Przełom lipca i sierpnia to czas, w którym przypadają dwie niezwykle ważne dla Polaków rocznice związane z okresem II wojny światowej. 30 lipca minęło 77 lat od rozpoczęcia likwidacji więzienia Pawiak, natomiast 1 sierpnia obchodziliśmy 77. rocznicę podjęcia Powstania Warszawskiego. W upamiętnienie obu tych dat włączyła się Fundacja Grupy PKP, która wsparła organizację wydarzeń, pomagających przekazać kolejnym pokoleniom prawdę o losach naszych przodków doświadczonych przez niemiecką okupację.

W przeddzień rocznicy likwidacji największego niemieckiego więzienia politycznego na terytorium okupowanej Polski, 29 lipca, na dziedzińcu Muzeum Więzienia Pawiak odbyła się uroczystość upamiętniająca to wydarzenie. W obchodach wzięli udział kombatanci, w tym byli więźniowie Pawiaka i obozów koncentracyjnych, członkowie rodzin pomordowanych oraz przedstawiciele władz państwowych, samorządowych, instytucji kultury i organizacji społecznych. Fundację Grupy PKP reprezentowała Katarzyna Kucharek, prezes zarządu.

– Pawiak był miejscem śmierci tysięcy naszych rodaków, stąd byli również wywożeni do obozów koncentracyjnych lub do przymusowej pracy. Często jedynym tego powodem było to, że mieli polskie obywatelstwo. W odpowiedzi na zbrodnie, jakie się tutaj odbywały, na murach domów, tablicach ogłoszeniowych oraz chodnikach pojawiały się napisy „Pawiak pomścimy”. Dziś możemy powiedzieć: „Pawiak – pamiętamy, nie zapomnimy” – powiedziała Katarzyna Kucharek.

Po okolicznościowych wystąpieniach pamięć ofiar Pawiaka i obozów koncentracyjnych uczczono minutą ciszy, a także złożeniem wieńców i kwiatów pod Pomnikiem Drzewa Pawiackiego. Zgromadzeni wysłuchali następnie koncertu „PAWIAK ‘44 – pamiętamy” w wykonaniu Aleksandry Okrasy i Andrzeja Wiśniewskiego. Koncert poprowadziła Maria Reif, która czytała także fragmenty wspomnień byłych więźniów.

Miejsca kaźni zapisane w fotografiach

Na zakończenie uroczystości goście zostali zaproszeni do obejrzenia wystawy fotograficznej „Niemieckie miejsca zagłady obywateli II Rzeczypospolitej”, ukazującej obecny wygląd miejsc pamięci – byłych niemieckich obozów koncentracyjnych i zagłady, zrealizowanej dzięki Komitetowi 14 Czerwca i Fundacji Grupy PKP. Na temat ekspozycji, którą można oglądać na ogrodzeniu muzeum od strony al. Jana Pawła II, mówili: prezes Fundacji Grupy PKP Katarzyna Kucharek, pomysłodawczyni wystawy Barbara Gautier oraz czuwający nad merytoryczną stroną projektu dr hab. Bogusław Kopka.

– Fundacja Grupy PKP jest zaszczycona, że mogła wesprzeć otwarcie wystawy, zwracającej uwagę na dramatyczny, ale jakże istotny temat dla polskiej pamięci historycznej. To niezwykle cenne, że wspólnie możemy pielęgnować pamięć o naszej, często trudnej i bolesnej historii, która stanowi jednak kluczowy element patriotyzmu opartego na poczuciu wspólnoty, a także solidarności społecznej i kulturowej – powiedziała Katarzyna Kucharek.

W hołdzie Bohaterom Warszawy

Fundacja Grupy PKP od lat włącza się w działania, których celem jest upowszechnianie wiedzy o wydarzeniach i postaciach mających wpływ na losy naszego kraju. Bez wątpienia taki charakter miało Powstanie Warszawskie, w którego przebieg zaangażowani byli również kolejarze. Dlatego też Katarzyna Kucharek wraz z przedstawicielami spółek kolejowych, m.in. Rafałem Zgorzelskim, członkiem zarządu PKP S.A., Czesławem Warsewiczem, prezesem zarządu PKP Cargo S.A., Arturem Kowalczykiem, prezesem zarządu WARS S.A., Radosławem Zawieruchą, członkiem zarządu PKP Informatyka Sp. z o.o., a także Leszkiem Polakowskim, członkiem zarządu CS Natura Tour Sp. z o.o., wzięli udział w wydarzeniu „Walcząca Praga 1944” zrealizowanym na terenie Dworca Wschodniego, które upamiętniło Powstanie Warszawskie na Pradze i zaprezentowało realia życia w ówczesnej, okupowanej Warszawie. Jego przygotowanie wsparła Fundacja Grupy PKP, a także Polskie Koleje Państwowe S.A.

– Dziękuję organizatorom za możliwość włączenia się w obchody upamiętniające rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. To niezwykle cenne, że wspólnie możemy uczcić polskich bohaterów. Pielęgnowanie pamięci o naszej historii, o tych, którzy poświęcili życie w walce za Ojczyznę to sprawa szczególnej wagi – wskazała Katarzyna Kucharek.

Bogaty i atrakcyjny program wydarzenia sprawił, że w okolicach Dworca Wschodniego zebrała się liczna publiczność, która mogła zapoznać się z prezentacją dioram „Życie codzienne w okupowanej Warszawie”, „Powstanie Warszawskie na Pradze” oraz „Powstanie po drugiej stronie Wisły”. Ponadto zgromadzeni mieli okazję, by porozmawiać z rekonstruktorami, a także obejrzeć ich rekwizyty, co bez wątpienia było ciekawą propozycją edukacyjną przede wszystkim dla dzieci i młodzieży. Nie zabrakło też możliwości posłuchania prelekcji dotyczących udziału polskich kolejarzy w życiu konspiracyjnym i w walkach z okupantem.

Punktem kulminacyjnym „Walczącej Pragi 1944” była inscenizacja ataku powstańców na Dworzec Wschodni zajęty przez oddziały niemieckie. Strzały, eksplozje, rekonstruktorzy odtwarzający walczące w tej bitwie oddziały – to wszystko sprawiło, że publiczność obserwująca to, co działo się w okolicach dworca, mogła przenieść się w czasie i zobaczyć, w jaki sposób przebiegało starcie.

Zwieńczeniem wydarzenia był koncert piosenek patriotycznych w wykonaniu Chóru Żołnierzy AK „Nowogródzkie Orły” oraz zespołu Praskie Małmazyje.

Po godz. 16 kolejarska delegacja udała się na Cmentarz Wojskowy na Powązkach, by tam uczestniczyć w państwowych obchodach, złożyć wieniec pod pomnikiem Gloria Victis oraz w Godzinie „W” uczcić pamięć Bohaterów.

Niezwykłe upamiętnienie rotmistrza Witolda Pileckiego

Elementem obchodów 77. rocznicy podjęcia Powstania Warszawskiego była również uroczysta prezentacja lokomotywy z grafiką upamiętniającą 120. rocznicę urodzin rotmistrza Witolda Pileckiego, który również brał udział w Powstaniu Warszawskim, m.in. jako dowódca jednego z oddziałów zgrupowania Chrobry II na Woli. Grafikę będzie można zobaczyć na lokomotywie kursującej między Warszawą a Berlinem.

Na konferencji prasowej, którą zorganizowano w związku z prezentacją lokomotywy, wystąpiła m.in. prezes zarządu Fundacji Grupy PKP.

– Niech ta lokomotywa, z której spogląda swym dumnym i niezwyciężonym wzrokiem rotmistrz Pilecki, niesie w świat przesłanie przez pokolenia tak głęboko zakorzenione w duszy Polaków, przesłanie mówiące, że największą miłością po Bogu jest Polska. Temu przesłaniu wierny był również rotmistrz Witold Pilecki. Jako Fundacja Grupy PKP swoimi działaniami włączamy się w podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości, rozwój świadomości historycznej, a także zachowywanie pamięci o tych, których niezłomności, woli walki i miłości do Ojczyzny nie zdołały zdławić ani sowieckie łagry, ani niemieckie obozy – dodała Katarzyna Kucharek.

Fundacja Grupy PKP